DENİZDE HABERLEŞME
Bölüm 3 

 ..

NAVTEX (Navteks)  (Navigational Text) Navtex cihazı gemilere seyirde tehlike ve emniyet raporları ile hava raporu tahmin ve uyarılarını otomatik olarak yazılı veren haberleşme (Yalnızca ALICI) cihazıdır. Navtex, karadan denize (gemiye) yönünde acil bilgilerin, denizcilik uyarılarının ve meteorolojik bilgilerin NBDP (Dar bant direkt yazmalı) tekniği ile yayınlanmasıdır. 400 millik bir alan için planlanmıştır.   Görseli büyütmek için üstüne tıklayınız.       Resim1. Navtex Cihazı   Navtex, donanımı, şu birimlerden oluşur: • Alıcı / İşaret İşlemcisi / Yazıcı Alıcının hafizası en az 30 mesaj saklayabilecek kapasitededir ve mesajlar 60-72 saat hafızada kalabilir.   Navtex, öncelikli bir mesaj aldığında sesli bir uyarıyla haber verir. Örneğin; seyir ve meteoroloji uyarılarını, Navtex cihazı tanır ve kullanıcısını bu şekilde uyarır. NAVTEX 518 kHz F1B frekansından her 4 saatte bir 10 dakika yayın yapar. Yayın dili İngilizcedir. 10 dakikalık sürede zaman kalırsa yayın yapan ülkeler kendi dillerinde de yayınlayabilirler. NAVTEX cihazları programlanmış bile olsalar aşağıdaki 3 yayın türünü muhakkak alırlar:  A : A harfi denizcilik uyarıları  B : B harfi meteorolojik İHBARLAR (fırtına ihbarları)  D : D harfi arama ve kurtarma mesajları   Güncel Navteks Yayınları  Tablo 1. Türkiye'de Navteks İstasyonları

Resim 2. EPIRB	Resim 3. Epirb'in Elle Çalıştırılması

Resim 4. Epirb'in otomatik olarak gemiden ayrılması

Epirbin aktif hale geçmesi demek, işaret gönderen kaynağın;
• Tehlikede olduğu,
• Terkedildiği ya da terkedilmeye karar verildiği,
• Bir başka donanımla iletişim kurulamadığı anlamına gelir.
• Her Epirb, bağlı olduğu tekneye kayıtlıdır ve kendine ait seri numarası vardır. 30-70 cm boyunda, 0.75-5 Kg ağırlığındadır.

• Teknenin dışında kolay ulaşılabilir ve monte edilebilir bir yerde bulunması gerekir.
(IMO'nun gösterdiği yerde)
• Kendi bağlayıcısından başka bir bağlayıcıyla bağlanmaz.
• Tanıtım numaraları vardır.(MID numarası işlenebilir.)
• Test için birkaç saniyelik çalıştırması hariç, tehlike dışında kullanılmamasına özen gösterilir. (Epirp Test Rehberi)

Epirb'in Yanlışlıkla Çalıştırılması
Bu gibi bir durum oluştuğunda Epirp hemen kapatılmaz. Cihaz kapatılırsa arama-kurtarma ekibi durumun daha acil olabileceğini düşünebilir.
llk yapılacak; arama-kurtarma ekibini arayıp, cihazın seri numarasını bildirerek arama-kurtarma operasyonunun iptalini istemektir.

Ayrıca, VHF telsiz Kanal 16 dan CANCEL DISTRESS yapılarak tehlike durumu iptal edilir. Bunlardan sonra Epirp cihazı kapatılabilir.

EPIRB Çeşitleri
VHF EPIRB: 156.505 Mhz (70 Kanal)
INMARSAT EPIRB: 1.6 GhZ
COSPAS SARSAT EPIRB: 406 Mhz-406.1 Mhz ve 121.5 Mhz

EPİRB genel olarak iki üniteden oluşur,

Radio Beacon
Sinyali gönderen ünitedir. Yüzme özelliğine sahiptir. 48 saat devamlı çalışma ömrüne sahip bir bataryası vardır. Üzerinde el ile veya otomatik olarak cihazı çalıştıracak düğmeler vardır.

Serbest bırakma ünitesi
Radio Beacon cihazını üzerinde taşıyan ve tehlike anında serbest bırakan ünitedir. Ünitenin üst kısmında “Radio Beacon”ın yerleştirilmesi için yaylı bir yatak alt tarafında hidrostatik serbest bırakma mekanizmasına bağlı ikinci bir yatak bulunur. “Radio Beacon” bu yataklar arasına oturtulur. Geminin batması halinde, suyun 3-4 m.’deki basıncı ile çalışarak, cihazı serbest bırakır.

Epirb tarafından gönderilen sinyaller kıyı veya uydu istasyonları tarafından alınarak arama kurtarma koordinasyon merkezlerine gönderilir.

Resim 5. Epirb'in aktif hale geçmesi 

PLB Kişisel Konumlandırıcı (Personal Locator Beacon) PLB EPIRB cihazının sahip olduğu fonksiyonların aynısını taşıyan küçük, taşınabilir kişisel bir cihazdır. Can yeleklerine bağlanabilir, giysilerin ceplerinde taşınabilir, su geçirmez. Yalnızca elle devreye sokulabilir. Tekne dışında ve doğa sporlarında  kullanılabilir. Tekneden düşme ya da doğada kaybolma durumunda, kişinin yeri bu cihaz sayesinde kolayca tespit edilebilir.

SART  
Search And Rescue Transponder

Gemilerde bulunan ve bir sorun olduğunda çevredeki gemilerin radarlarına iz bırakıcı sinyal göndererek bulunmayı kolaylaştırıcı bir cihazdır. Gemi terk edilirken alınarak can  kurtarma aracına götürülür ve orada  çalıştırılır.

Resim 6. Sart Cihazı

El ile devreye alınır. Devreye alındığında bekleme durumuna geçer. Bir radar sinyali aldığında aktive olarak çevredeki gemilerin radarlarına iz bırakıcı sinyal gönderir. Denizde yüzebilir. Bu cihaz aynı zamanda radar transponder olarak adı geçen cihazdır.

SART cihazları, gemi terk edilirken kolayca alınıp can kurtarma aracına götürülebilecek şekilde bulundurulur. Salda su seviyesinden en az 1 m. yüksekte duracak şekilde monte edilir. Ancak, bu zorunlu değildir. Monte imkanı yoksa bir salvo ile araca bağlanıp denize salınabilir. Ancak, SART cihazı ne kadar yükseğe monte edilirse o kadar uzaktan görülme imkanı bulunmaktadır.

SART cihazları su geçirmez yüzebilir fakat otomatik serbest bırakma tertibatı olmayan cihazlardır. Bu neden ile mutlaka gemi terk edilirken alınarak can kurtarma araçlarına götürülürler. Birden fazla sart cihazının bulunduğu gemilerde tüm cihazlar birlikte devreye alınmaz. Kurtarma araçları gemiden ayrılıp nete bir yerde birleştikten sonra sırası ile çalıştırılırlar. Birinin bataryası bittiğinde diğeri devreye alınır.

Cihaz devreye alındıktan sonra “Hazır ol.” durumunda bekleme yapar. Bir geminin radar sinyalini alması ile aktif hale geçer ve yayın yapmaya başlar. Yayın süresi 8 saattir. Yayını alan radarın ekranında merkezden dışa  doğru tek hat üzerinde 12 nokta oluşur. Noktaların hizası sart cihazının hizasıdır. Merkezine en yakın olan nokta da cihazın bulunduğu yerdir. Radar sart cihazına yaklaştıkça noktalar yayvanlaşmaya başlar ve mesafe 1 milin altına düştüğünde, bu yaylar birer daire şekline dönüşür.

Resim 7. Çalışan bir SART'ın radarda oluşturduğu izler
 

 Cep Telefonuyla Haberleşme

Cep telefonunun kapsama alanına giren kıyıya yakın bölgelerde hemen telefon edip yardım veya bilgi istemeniz kolaydır.
Bunun için denize çıkmadan önce en yakın sahil güvenlik, hastane ve limanların telefonunu almanız gerekir.

Cep telefonunun sürekli kullandığımız özelliği haricinde, hava durumu tahminleri, önemli duyurular ve bilgiler alabileceğimiz Cep telefonuyla deniz enformasyonuna ulaşma servisleri de vardır.

Kısa mesaj, WAP, GPRS gibi sistemler kullanılarak kullanılan bu sistemlerden yararlanmak gerekir. Özellikle meteoroloji ile ilgili bilgilere internet vasıtasıyla ulaşmak önemlidir.

İnternetten meteoroloji bilgileri alabileceğiniz bazı veri kaynaklarına BURADAN ulaşabilirsiniz.
 
Sayfa hazırlanmasında yararlanılan kaynaklar: MEGEP ve B.Ü.Yelken Kitabı 2