Salih Bahtiyar
  TATLISU BALIKLARI
 

TATLISU BALIKLARI

  
Türkiyedeki Tatlısu Balıklarının Bilimsel ve Türkçe Adları 

 
ACIBALIK ..
 
Rhodeus amarus
Bitterling, Bouvire

Bentopelajik (Taban-yüzücü),  potamodromdur (nehirde akıntıya karşı göç eden). Havuz, göl, bataklık, çamurlu sular ve nehirlerin körfezlerinde yaşar.

Kayıtlara geçmiş maksimum boyu 11 cm, maksimum yaşı 5 yıldır.

Bitkiler ve böceklerin küçük larvalarıyla beslenir.

Üremesi, Nisan ayından Haziran ayına kadar sürer. Dişi balık, boru şeklinde uzamış yumurtlama kanalıyla tatlısu midyesinin manto boşluğuna yumurtalarını bırakır. Erkek balık da midye kabuğu içine spermlerini döker.

..
AFANYUS
(Dalaba balığı, Dişli Sazancık)

  
Aphanius anatoliae
 
Dislisazancik Baligi, Anatolienkärpfling

İç Anadolu'nun batısı, Akdeniz Bölgesi'nin kuzeyi, Ege Bölgesi'nin doğusunda kalan alanlar ve göller bölgesinde yaşayan Türkiyenin endemik (yerli ve başka yerde bulunmayan), Taban-yüzücü (bentopelajik) türdür.

Maksimum boy uzunluğu 15 cm. dir.

Durgun göl suları, akarsularda bitkili alanları tercih eder, üreme yine bu alanlarda gerçekleşir. Yaşam alanında bol oksijenli ve temiz sulara gereksinim duyar.

Kirlilik nedeniyle nesli tehlike altında olabilir.

..
ANKARA ÇAMURBALIĞI

   


Oxynoemacheilus angorae 
Angora loach, Angora Schmerle, Loche De Angorea

 
Hakkında yeterli veri yoktur.

 
..
BIYIKLI BALIK

 
 

Barbus barbus 
Barbel, Barbe, Barbeau


Taban-yüzücü (bentopelajik), potamodromdur. (nehirde akıntıya karşı göç eden) 

Kayıtlara girmiş maksimum ağırlık 12 kg, maksimum uzunluk 120 cm, ortalama uzunluğu 30 cm.dir. Yaşam süresi 15 yıl veya daha fazladır.

Hemen dağ eteklerindeki ovalarda hızlı akan ve çakıllı büyük nehirlerde bulunur. Yetişkinler genellikle sığ sularda gün boyunca ağaç veya köprü altı gibi yerlerde saklanır. Alacakaranlık ve şafak sırasında aktiftir.

Yumurtlama göçleri yapar. Hızlı akan sularda, bazen gölerde çok sığ sularda ürer. Erkekler genellikle 1-2 yıl, dişiler 2-5 yılda ilk cinsel olgunluğu erişir. Su sıcaklığı 15 ° C ulaştığında, Mayıs-Temmuz arasında, nadiren Eylül ayına kadar yumurtlar.

 

BODUR YAYIN ..

  
 

Ictalurus melas 
Black bullhead, Zwerg Wels



Bodur yayın, geniş ve düz bir kafası, maksillada 4 adet, mandibulada 4 adet bıyık vardır. Olumsuz şartlara çok dayanıklıdır. Vücudunun nemli tutulması halinde su dışında 3 gün yaşayabilir.  

Maksimum 2 Kg'a ulaşabilir. Yaşam süresi 10 yıl veya daha fazladır.

Omnivor beslenir (hem etçil, hem otçul). Geceleri aktiftir. Çok oburdur. Neredeyse herşeyi yutar. Küçük bireyler kabuklular ve su böcekleriyle, yetişkin bireyler balıkla beslenir.

Çevresel koşullara bağlı olarak,  1-3 yıl da cinsel olgunluğa erişir. Genellikle otlu veya çamurlu sığlıklara Mayıs ya da Haziran başında yumurtlar. Fincan tabağı şeklindeki kazdığı yuvaya yumurtlar. Erkek balık yumurtaları korumak için yuvayı bekler.

 
ÇAPAK..
(Tahta balığı, çapak balığı)
 

    
 
Abramis brama 
Carp bream, Brachse, Bréme




Maksimum boyu 82 cm ve ağırlığı 6 kg olabilen, taban-yüzücü (benthopelajik), ırmak-göçer (potamadrom) olup *acı-suda da yaşayan sazangil bir balıktır. Karadeniz’de bulunur.
 

*Acı-su: Tatlı-su ve deniz sularının karışım alanındaki az tuzlu (%o 5 - % 18) su. Karışık tuzlu sınır yaşam alanıdır. Denizel ve karasal sulardan tamamıyla farklıdır.
 

DAĞ ALABALIĞI

  

Salmo trutta macrostigma  
Wandersaibling, Omle Chevalier

25 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.


IUCN Kırmızı Listede
soyu kritik tehlikede tür

...

Gri renkli olup baş ve yanal çizgi üzerinde siyah benekleri vardır. Alt kısım beneksiz, solungaç kapağı önündeki leke belirgin, yanal çizgi üzerinde 115-119 pul sırası ve 10-12 adet nokta benek bulundurur. 

Sırt yüzgeci siyah lekeli ve serbest kenarları düzgündür. Anüs yüzgeci sırt yüzgecinden daha küçük, kuyruk yüzgeci çatallı ve uçları yuvarlaktır. Siyah beneklerin yan çizgi altına inmeyişi ve omur sayısının 57’nin altında oluşu ile diğer alt türlerden ayrılır. 

Çoruh havzası, Ege bölgesi ve Konya Ereğlisi’nde görülür. Bilimsel olarak dünyamızın son buzul çağında dağ göllerinde kalıp, geliştiği teorisi vardır. 

Boyu 40-60 cm'den 1 m'ye, ağırlığı da 1-3 kg'dan 14 kg'a olabilir. 3-4 yaşında olgunlaşıp göllerin buzla kaplandığı Ekim - Ocak aylarında yumurtalarını çakıllara bırakır. Dişileri kg. ağırlığına yaklaşık 3.500 yumurta bırakır. Çok lezzetli etinin yanısıra, sertlik ve çevikliği ile avcılığı da değerlidir. 
IUCN Kırmızı Listesinde "soyu kritik tehlike altında" türdür.

 ...
 

DERE ALABALIĞI

  

Salmo trutta fario 
Br
own trout, Bachforelle, Truite De Rivire

25 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.

Dere alabalığının yaşam alanlarını dağ yamaçlarından hızla akan bol oksijenli ve soğuk dereler ve dağlık bölgelerin aşağı kısımları oluşturur. Bu ekotipin ortalama ağırlıkları 2,3–3,2 kg arasında değişir. Vücut rengi bölgesel olarak değişim gösterebilir. En belirgin özelliği vücutlarındaki kırmızı beneklerin balık büyüdükçe kaybolmadan aynen kalmasıdır.

Maksimum uzunluk 100 cm, ortalama uzunluğu 20 cm. yayınlanan maksimum ağırlığı 20 kg, rapor edilmiş maksimum yaşı 8 yıldır.

Genellikle dağ ve alt dağlık bölgelerde hızlı akan sularda bulunur. Bentik omurgasızlar, böcek larvaları, böcekler ve yumuşakçalarla beslenirler. Bunlara ek olarak, yetişkin balık ve kurbağalar da besinleri arasındadır.

 ....
 
DERE KAYABALIĞI

  

Gobio gobio 
Gudgeon, Gründling, Goujon

Taban-yüzücü (bentopelajik), maksimum uzunluk 20.0 cm, yaygın uzunluğu 12 cm, yayınlanan maksimum ağırlık 220 g ve rapor edilen maksimum yaş 8 yıldır.

Tabanı kumlu nehir ve göllerde, küçük derelerde, hızlı akan nehirlerde yaşar. Sürü oluşturur. Böcek larvaları, yumuşakçalar ve küçük kabuklularla beslenir. Gün boyunca aktiftir. Gıcırtıya benzeyen sesler çıkartır. Bu yaydığı ses, diğer balıklarla iletişim içindir.
..
 DİKENCE
  
Gasterosteus aculeatus aculeatus 
Three-spined stickleback, Dreistachliger Stichling Stichling, Épinoche à trois épines


Dikence balığı, tatlı ve tuzlu suda yaşar. Taban-yüzücü (bentopelajik), anadromdur(yukarı göçer). Bulunduğu derinlik aralığı 0 - 100 m. dir.

Rapor edilmiş maksimum boy uzunluğu 11 cm, yaygın uzunluk 5,1 cm, rapor edilmiş  maksimum yaşı 8 yıldır.

Tatlısuların haliç ve körfezlerinde, nadiren denizlerin tatlısuya karıştıkları yerlede bulunur. Genellikle çamur veya kum üzerinde sığ bitki örtüsüne sahip alanlarda sürüler oluşturur. Temmuz-Ağustos aylarında denizin derin yerlerine toplu göçler yapar. 
Solucanlar, kabuklular, larvalar, suya düşen böcekler ve küçük balıklar ile beslenirler. Kendi yavru ve yumurtalarını da yediği gözlemlenmiştir
.

 ..


 EĞREZ
(Kavinne Balığı, çiçek balığı)

 

Vimba vimba 
European vimba, Zährte, Vimbe 


Taban-yüzücü (bentopelajik) ve yukarı göçer(anadrom) türdür. 
Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluk 50 cm, yaygın uzunluğu 20 cm, yayınlanan maksimum ağırlığı: 1,4 kg ve maksimum yaşı: 15 yıldır.
 
Cinsel olgunluğua erişim boyu 12.5 cm, yaş 3-4 dür. Mayıs-Temmuz döneminde yumurtlamak için sığ, hızlı akan dere ve nehirlerin çakıllı kesimlerine göç yapar.
...
 
GAMBUSYA
(Sivrisinek balığı)
  

Gambusia affinis
Mosquitofish, Gambusie, Gambusia

Ekolojik sakıncalı tür

Tatlısu ve tuzlu suda yaşar. Taban-yüzücü (bentopelajik), anadromdur(yukarı göçer). Bulunduğu derinlik aralığı 0 - 100 m. dir.

Rapor edilmiş maksimum boy uzunluğu 11 cm, yaygın uzunluk 5,1 cm, rapor edilmiş  maksimum yaşı 8 yıldır.

Tatlısuların haliç ve körfezlerinde, nadiren denizlerin tatlısuya karıştıkları yerlede bulunur. Genellikle çamur veya kum üzerinde sığ bitki örtüsüne sahip alanlarda sürüler oluşturur. Temmuz-Ağustos aylarında denizin derin yerlerine toplu göçler yapar.

Solucanlar, kabuklular, larvalar, suya düşen böcekler ve küçük balıklar ile beslenirler. Kendi yavru ve yumurtalarını da yediği gözlemlenmiştir.

...

 GÖKKUŞAĞI ALABALIK
  

Salmo gairdneri
Oncorhynchus mykiss, Steelhead trout, Regenbogenforell,
Truite arc-en-ciel

25 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.

Anavatanı Kuzey Amerikadır. Yetiştirilmek üzere dünyaya yayılmış, bu arada ülkemize de getirilmiştir. Çiftliklerde üretimi yapılmaktadır. Kafeslerden kaçmaları sonucu baraj gölleri ve nehirlerimize de yayılmıştır.

Temiz, oksijeni bol sularda yapay yemler veya küçük balıklarla beslenebilen, yetiştirilmeye en çok uyum gösteren, tuzlu deniz suyuna ve 26 derece ısıya kadar toleransı olan bir alabalık türüdür.

Dünyanın en hızlı yüzen 10 balığı arasındadır (8m/sn). İstilacı bir karakter gösterir. Hastalıklara dayanıklılığı, güçlü yapısıyla, diğer balıklara üstün rekabeti vardır.

Erkekler 2, dişileri 3 yılda olgunlaşıp yaklaşık 1.000-5.000 yumurta verir. Denizde yetiştirilenleri daha çabuk büyüme gösterir.

Olta avcılığı çok keyif veren, saldırgan bir balıktır. Doğal ve yapay yemlerle avcılığı yapılır. Hareketli, sabit her türlü yeme saldırır.

...
 
GÖL ALABALIĞI

  

Salmo trutta lacustris
Lake trout, Seeforelle,
Truite De Lac

25 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.

Tabansal (demersal), potamodromdur (nehirde akıntıya karşı göç eden).

Kayıtlara girmiş maksimum boy uzunluğu 140 cm, yaygın uzunluğu 90 cm, yayınlanan maksimum ağırlığı 50 kg, rapor edilmiş maksimum yaşı 7 yıldır.

Temiz, bol oksijenli göl ve hızlı akan nehirlerde yaşar. Türkiye'de Kuzeybatı Anadolu, Abant ve Yedigöllerde bulunmaktadır.

Kabuklulur, özellikle diğer omurgasızlar ve küçük balıklarla beslenir.

İlk cinsel olgunluğa erişim yaşı dişilerde 3-5 yıl, erkeklerde 4-7 yıldır. Eylül-Ekim aylarında nehirlerde yumurtlar.

...

GÖRDEK

  

Rutilus rubilio 
Rovella, South European roach, Südeuropäische Plötze, Gardon blanc 

Taban-yüzücüdür (bentopelajik). Maksimum boy 45 cm, ortalama boyu 18-20 cm.dir. Kayıt edilmiş maksimum ağırlık 2.55 kg (Finlandiya'da). Yaşam süresi 25 yıldır.

Çevre açısından seçici değildir. Çeşitli göl ve nehirlerde yaşar, sığ bitki örtüsü ve sıcak suyu olan bölgelerde bulunur.

Küçük yumuşakçalar, kabuklular, böcekler ve yosunla beslenir. Güneşli günlerde çakıl ve su bitki örtüsü açık sığ sularda yumurtlar. Diğer balık türleriyle melezler oluşturabilir.

GÜMÜŞ
(Aterina balığı, gümüş balığı)

  

Atherina 
(hepsetia) boyeri 
Big-scale sand smelt, Ährenfisch, Éperlans
Dünya üzerinde geniş bir yayılım alanına ve geniş uyumluluk yeteneğine sahiptir.  ......

Tatlı ve tuzlu sularda yaşar. Tabansal (demersal) ve *amphidromdur. Sık sık tuzlu sularda ve daha düzensiz tatlısularda  bulunan bir çok euryhaline (Tatlısu- tuzlu su oranlarını tolore eden) türdür.

Maksimum boy uzunluğu 20 cm, rapor edilen maksimum yaşı 2 yıldır. 

Zooplanktonlar ve küçük dip canlılarıyla beslenir. Üreme dönemi, Şubat-Ağustos arasındadır. Balık unu yapımında değerlendirilir.

*Amphidrom: Nehir ağızlarında doğan larvalar önce denizde büyürler. Cinsel olgunluğa ulaşınca, yumurtlamaya tatlısulara dönerler

 
Sayfanın hazırlanmasında yararlanılan kaynaklar
Katkılarından dolayı teşekkürlerimizle. 
Fishbase
Fishbase İsveç
ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Yayınları
E.Ü. Su Ürünleri Fakültesi Yayınları   
MEGEP
IUCN (The International Union for Conservation of Nature) Red List 


 
 
 
  Spor Spor