Salih Bahtiyar
  RÜZGARLAR
 

RÜZGARLAR VE YÖNLERİ

Belirli bir noktanın üzerindeki havanın ağırlığına Basınç denir. Deniz seviyesinde 1013.25 milibar hava basıncı Normal Hava Basıncı olarak kabul edilir.  Bunun altı değerler Alçak Basınç, üstü değerler ise Yüksek Basınç sayılır. Deniz seviyesinden yükseldikçe basınç azalır.

Rüzgarlar, havanın yüksek basınçtan alçak basınca hareket etmesi sonucu oluşur.  

Yüksek ve alçak basınç arası fark ne kadar çok ise, bu alanlar arası etkileşim o kadar kuvvetli olur ve rüzgar hızlanır. Ayrıca, basınç alanlarının arasındaki mesafe de rüzgar hızında etkilidir.


Yüksek basınçlı sistemler olarak da adlandırılan Antisiklonlar, Kuzey Yarımküre'de saat yönünde ve dışarı doğru hava akımı oluştururlar. Yüksek basınçlı havalar genelde açık ve güzel havaları getirirler.

                
Alçak basınç sistemleri olarak da adlandırlılan Siklonlar, Kuzey Yarımküre'de genel olarak bulutlar, yağış ve fırtınaları getirirler.

Rüzgarı oluşturan ve etkileyen üç kuvvet vardır.
• Basınç Farkı,
• Coriolis Etkisi,
• Sürtünme.

Basınç Farkı Gücü BFG (PGF)
Dünyanın dengesiz ısıtması tarafından oluşturulan güç konumları arasındaki basınç farkı nedeniyle bir kuvvet oluşur. Buna, Basınç Farkı Gücü adı verilir. BFG rüzgar oluşumunun baş sorumlusudur. Rüzgarın hızını doğrudan etkiler.

Coriolis Etkisi
Dünya'nın dönmesi tarafından oluşturulan güç, nesnelerin hareketlerinin sapmasına neden olduğu için rüzgarın yönüne de etki eder.
Coriolis etkisinin enlemlere göre fonksiyonu değişir. Ekvatorda hiçbir Coriolis etkisi yoktur. Kutuplarda ise maksimium etkisi vardır. Coriolis etkisi sadece rüzgarın yönünü etkiler. Hızına etkisi yoktur.

Sürtünme
Sürtünme yüzeyi rüzgar hızını yavaşlatır ve Coriolis etkisi zayıflar.

Rüzgarlar estikleri yönlere göre isimlendirilir. Bunun haricinde sürekli rüzgarlar, mevsimlik rüzgarlar, günlük rüzgarlar ve yerel rüzgarlar da vardır.



Karadan denize, denizden karaya rüzgarlar
Bir kıyı boyunca toprak ve su arasında eşit olmayan ısınma farkı, alçak basınç alanlarına yüksekten hava taşımak için basınç farkı kuvveti nedeniyle eşit olmayan baskılar oluşturur. Gün boyunca, deniz meltemi geliştirir ve geceleri, bu yerlerde karadan denize doğru meltemler oluşur.
 
..

Hava kütlelerinin yatay olarak, birim zamanda aldığı yola Rüzgârın Hızı denir.

Rüzgârın Hızı saatte kilometre (km/saat) ya da saniyede metre olarak ifade edilir.


Denizcilikte, Rüzgarın Hızını belirtmek için Km yerine Knot kullanılır.  1 Knot, 1 Deniz miline eşittir.
1 Knot = 1.852 Km/Saat = 1 Denizmili/Saat(nm/h)
1 Knot = 0,514 Metre/Saniye(m/sec)
1 Km/Saat = 0277 Metre/Saniye =0,54 knot
1 Metre/Saniye = 3,6 Km/Saat = 1,945 knot

Rüzgâr hızı Anemometre adı verilen bir aletle ölçülür.

Rüzgârın hem hızını, hem de yönünü ölçen cihazlara Anemograf denir.

Rüzgâr Şiddetini ve Etkilerini belirtmek için 18. yüzyılda Amiral Francis Beaufort tarafından bulunmuş olan Beaufort (Bofor) Skalası adı verilen bir çizelge kullanılır.

Rüzgar Yönleri
Rüzgar, daima geldiği yönle isimlendirilir. Genelde 8 veya 16 yön olarak, pusula yönleriyle ya da 0-360 arasında 10’ar derecelik aralıklarla isimlendirilir.
 ...
Kerte : Yönleri aralarında yarıya bölmek suretiyle eski pusulalarda kullanılan Kerte taksimatı ortaya çıkmıştır.

Eski pusulalarda 360° = 32 Kerte ile ifade edilirdi.  1 KERTE = 11° 15′

Derece ve Kerte Cinsinden Rüzgar Yönleri



Rüzgarların Derece ve Kerte Cinsinden Açıları  



Türkiyede Rüzgar Yönleri


 
YILDIZ: Kuzeyden esen, ismi yerel balıkçılar tarafından verilen soğuk rüzgar. Genellikle Karadeniz ve Marmara denizi üzerinden bir soğuk cephenin geçişinden sonra eser. Yazın serin, kışın ise soğuk hava taşır.

KARAYEL: 
Kuzeybatıdan esen etkili ve soğuk rüzgar.  Karadeniz'in etkili rüzgarıdır. Denizde sert fırtınalara neden olur. Genelde yağış öncesi ortaya çıkar ve yağış getirir.

LODOS: Türkiye’nin batı kesimlerinde, güney batı yönlerden esen sıcak rüzgar. Bazen hızı ve hamlesi 40 ile 60 Knota kadar ulaşarak etkili olur. Denizciler için oldukça önemlidir. Yağmurun peşinden sıcak bir havaya neden olur. Özellikle kış mevsiminde, sıcak esme özelliği nedeniyle karların erimesine neden olarak zaman zaman taşkın, sel ve su baskınlarına yaratır.  Estiği sürece sıcaklıklarında normallerinden fazla artmasına neden olan bir rüzgardır.

Zaman zaman Ege, Marmara ve Batı Akdeniz’de deniz ulaşımını etkilediği gibi kara ve denizde can ve mal güvenliğini tehlikeye sokacak olaylara neden olarak yaşamı etkiler. "Lodos'un gözü yaşlı olur" deyimi vardır. Uzun süreli Lodos esmesinin arkasından mutlaka yağış gelir.

POYRAZ: Kuzeydoğudan esen, Karadeniz’in kuzey doğuya bakan kıyıları ile İstanbul Boğazı’nda hasar yaratabilecek şiddette esen soğuk rüzgar. Güney Rusya üzerinde oluşan yüksek basınç ile yoğun soğuk kararlı havanın güneye, Karadeniz’in nispeten sıcak deniz yüzeyine doğru uzanması nedeniyle, güneyde oldukça kararsız ve hamleli Poyraz rüzgarı oluşur.

Poyrazın şiddeti ve hamlesi, kuzeydeki yüksek basınç ile güneydeki, yani Karadeniz üzerindeki alçak basıncın arasındaki basınç farkına bağlıdır. Basınç farkı fazlalaştıkça rüzgarın hızı ve hamlesi artar. Poyraz, aynı zamanda kış mevsiminde Türkiye’nin kuzey kıyılarında, Karadeniz’de ve Karadeniz’e bakan taraflarda kar yağışına neden olur.

MELTEM: Tüm yaz boyunca Doğu Akdeniz’de düzenli olarak esen kuzeybatılı rüzgar. Özellikle Temmuz ve Ağustos aylarında hem çok düzenli hem de kuvvetli olarak eser. Musonların oluşum şekillerine benzerlikleri vardır. Genellikle Doğu Akdeniz’de alçak basınç oluştuğunda veya yerleştiğinde görülür. Hızı 15-20 Knotdur. Öğleden sonra zaman zaman hızı 30 Knotu bulur. Geceleri ise rüzgarın hızında azalma görülür. Aynı özellikleri taşıyan ve Ege’de esen rüzgar da yerel ifadeyle İMBAT olarak isimlendirilir.
 

BOFOR TABLOSU (Beaufort) 
    Rüzgarların  Şiddet ve Hızlarına Göre Ölçeklendirilmesi

BOFOR  Rüzgar hızı aralığını ifade eder.  Meteoroloji raporlarında "Rüzgar 2 ila 4 kuvvetinde" şeklindeki ifadenin simgesidir.
Akılda kolay kalabilmesi için:
 4 x 4 = 16         
16 knot = 4 bofor
16 + 5 = 21 knot 5 bofor
21 + 6 = 27 knot 6 bofor
27 + 7 = 34 knot 7 bofor dilimlerinin sonudur.




Bofor Şiddetine Göre Deniz Görünümleri




ANAHTAR KELİMELER- KEYWORDS: rüzgar şiddet birimi nedir, rüzgar hız birimi nedir, rüzgarın şiddet birimi nedir, rüzgarın hız birimi nedir, ruzgar siddet birimi nedir, ruzgar hiz birimi nedir, bir kerte kaç derecedir, rüzgarların yönleri, rüzgarların yönleri nelerdir, kerte nedir, rüzgarın yönleri, rüzgar şiddeti birimi, rüzgar yönleri, rüzgarın yönü,rüzgarın hızı,bofor sıkalası, bofor skalası, bofor ıskalası, rüzgarların hızı, ruzgarin yonu, ruzgar yonleri, türkiye rüzgar yönleri, türkiyede rüzgar yönleri, turkiyede ruzgar yonleri, rüzgarhızları, rüzgaryonleri, rüzgarınyönleri, rüzgarlarınhızları, 1 kerte kaç derece, kerte kaç derece, rüzgar nedir, rüzgar nasıl oluşur, rüzgar hızı birimi, rüzgarın hız birimi nedir,yıldız, poyraz, karayel,lodos, kıble, kible, yildiz, günbatısı, gunbatisi, gündoğusu, gundogusu, keşişleme, kerte, kerte nedir, kertenedir, kuzey, güney, guney, doğu, dogu, ı, bati, bofor, bofors, beuforts, beaufort, tablosu, bofor tablosu, bofor skalası, bofor skalasi, bofor iskalasi, bofor iskalası, bofor scalasi, bofor scalası, knot, knot kaç mildir,denizmili, deniz mili, Anemograf, rüzgarınhızı, ruzgarinhizi, rüzgarın hızı, rüzgarınhızı, ruzgarin hizi, rüzgar dereceleri, rüzgarın hızı nedir, bofors ıskalası nedir, türkiyede rüzgar yönleri nedir, Türkiyede Rüzgarların yönleri, siklon, antisiklon,

 
  Spor Spor