Salih Bahtiyar
  Deniz Balıkları 4
 


   
 ...
MİNEKOP
(Minakop, kötek balığı, melakopiya, han balığı, gölge balığı, karakulak, işkine, milakop, harmadal, deniz gözlü, elma balığı)

 

Umbrina cirrosa
Shi drum fish, Gewöhnlicher Umber, Ombrine commune 

 40 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
 
Bütün denizlerimizde bulunur. Demersaldır (tabansaldır). 0-100 m derinliklerde yayılır.

Eşkina ve Sarıağız'la aynı ailedendir.  20 kg kadar olabilir.

Kıyıya yakın kayalık ve kumsallıklarda bulunur. Zaman zaman *Acı sulara ve nehir ağızlarına da girer. Yumuşakça, kabuklu ve kurtlarla beslenir.

Su içinde iki taşın biribirine vurulma sesine benzer bir ses çıkartır.

Yaşadığı bölgenin şartlarına göre üremesini Nisandan Ağustosa kadar sürdürür. 


       Minekop ile Sarıağız balığı arasında farklar
           

MÜREN 
(Müren balığı, merina balığı, izmirna, muren, müren)

 

Muraena helena
Mediterranean moray, Mittelmeer, Murene   ...

Resiflerle birliktedir. 15-50 m derinliklerde bulunur.
 
Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 150 cm, yaygın uzunluğu 80 cm dir.

Etçil ve yırtıcı bir balıktır.  Yılan balıklarına zıt olarak mürenlerin göğüs boşluğu yüzgeçleri yoktur. Bir çok türü geceleri aktiftir ve gün boyu sessizce kayalık ve yarıkların içinde saklanırlar.

Balıklar, yengeç ve kalamarlarla beslenir.

Genelde hoşgörülü canlılardır ve adeta tamamen zararsız birer foto modeldirler. Mürenler düzenli beslenirler. Ancak bazen tehlikeli olabilmektedirler.  Onları besleyen bir dalgıcın elini yanlışlıkla kaptığı görülmüştür.

Avlanmasının tehlikesi ve denizlerde az bulunuşu nedeniyle fazla ekonomik sayılmaz. Ancak, Eski Roma çağlarından beri etinin çok lezzetli oluşu bilinmektedir. 


ORFOZ
(Sarıhani, orfoz balığı, taş hanisi, orfoz)

 


Epinephelus marginatus
Dusky grouper, Brauner Zackenbarsch, Merou Noir 
  
45 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.

 ...

Ege ve Akdeniz balığıdır.  Kayalık resiflerde yaşar. 8-300 m derinliklerde bulunur, genellikle 50 metreye kadar rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 150 cm, maksimum ağırlığı 60 kg, maksimum yaşı 50 yıldır.

Tek gezer ve bulunduğu alanı korur. Yumurtlama sürüsü oluşturur. Önce dişi sonra erkek olan erseliktir (protogir hermafrodittir). Balıkçılığı oldukça önemlidir.

Yavaş büyüme hızı ve karmaşık üreme tarzı ile aşırı ticari avcılığı nedeniyle, IUCN Kırmızı Listesinde soyu tehlikede türdür.  


ORKİNOS
(Orkinoz, ton, orkinos, ton balığı, mavi orkinoz)

 


Thunnus thynnus
Northern bluefin tuna, Atlantic tuna, Grosser Thunfisch, Roter Thunfisch, Thon Rouge 

 80 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.

 ...
 

Denizlerimizde yaşayan iri ve çok değerli bir balıktır. Japonların ünlü balık yemeği "Suşi" nin yapılmasında bu balığın eti kullanılmaktadır.

Yüzücü (pelajik), okyanus-göçerdir (okyanodromdur). Dünyanın en uzun mesafe göç eden balıkların biridir. 0-3,000 m derinliklerde rastlanır. Bazen kıyıya yaklaşır. Aynı boydakilerle ve diğer benzer türlerle sürü oluşturur.

Ortalama 250 kg ağırlıkta, maksimum 900 kg olabilir. Ortalama boyu 2 ve maksimum 4 m ye kadar ulaşabilir. 15 yıl ve daha uzun yaşayabilir. Su tuzluluk değişikliklerine oldukça hassastır. Geniş bir sıcaklık aralığını kabul edebilir.

Yetiştiriciliği henüz yavru üretimi başarılamadığından yapılamaktadır. Ancak, doğadan gırgır ağlarıyla yakalanarak  canlı alınan balıklar, kafeslerde belli süreler için beslenerek semirtme işlemi yapılmaktadır.

Aşırı avlanmış kabul edilmektedir. Soyunun tükenme tehlikesi hakkında yeterli veri yoktur. 


ÖKSÜZ


Trigla lyra 
Piper gurnard, Pfeifer Knurrhahn, Grondin lyre
 
...

Batidemersaldır (derin-tabansal). 100-700 m derinlik aralıklarında, genellikle 150-400 m arasında bulunur.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 60 cm, yaygın uzunluğu 30 cm, yaşı 7 yıldır.

Kum ve çamurlu diplerde yaşar. Karides ve yengeçlerle beslenir.


ÖRDEK BALIĞI 
(Ot balığı, lapin, ördek balığı, lapina, lapina balığı)  

 

Cichlasoma bimaculatum
Black acara, Streifenbuntbarsch, Vieille Coquett 
   ...
Göçmen değildir. 2-200 metre derinliklerde rastlanabilir ama daha çok 40-80 metre derinliklerde bulunur.

Boyu maksimum 45 cm ya da biraz daha büyük olabilir. 17 yıl yaşar.  Dişileriyle erkekleri arasında renk farkı olan çok güzel renkli bir Lapin cinsidir.
 
Denizdeki küçük hayvanlar ve balıklarla beslenir.

Üreme mevsimi Nisan - Ağustos arasıdır. Bu sırada çift kaya oyuklarını yuva olarak kullanırlar. Daha sonra yumurtaları korumak için erkekleri nöbet tutar.

Doğa değeriyle korunması gerekli bir balıktır. 

PALAMUT 
(Palamut, torik, sivri balığı)  

 

Sarda sarda
Atlantic bonito, Unechter Bonito,  Pelamide, Bonite, Dos Raye 
 
25 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
 ...

Karadeniz ve Marmaranın en ünlü balığıdır.

Pelajik-neritik (yüzücü), okyanodromdur (okyanus-göçer). *Acı suya  girer. 80-200 m derinliklerde rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 91,4 cm, yaygın uzunluğu 50 cm, maksimum ağırlığı 11 kg, maksimum yaşı 5 yıldır.

Kıyısal yüzey sularında sürü oluşturan türdür.

Balıklar, kalamar gibi omurgasızlar ve karideslerle beslenir. Zaman zaman yamyam davranışlar gösterir. Balıkçılığı çok önemlidir.

Boy sınıflarına göre:
10 cm altı   Vanoz-Gaco
10 - 25 cm Çingene Palamutu
30 - 35 cm Palamut
40 - 45 cm Kestane Palamutu
50 - 55 cm Zindandelen
60 - 65 cm Torik
65 - 70 cm Altıparmak
70 cm ve üstü Peçuta olarak adlandırılır. 


PAPAĞAN BALIĞI
(Iskaroz Balığı)

           
 

Sparisoma cretense
Parrotfish, Seepapagei, Perrequet
 
  ...

Resiflerde yaşar. 20-50 m derinliklerde bulunur. Kayalık kıyıda ve sığ suda yaşar.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 50 cm, 0rtalama yaygın boyu 30 cm.dir.

Otoburdur (herbivordur). Yosun ve küçük omurgasızlarla beslenir.

Otoburlara özel gelişmiş gırtlak kemiği ve kasları vardır. 


PAPAZ BALIĞI
(Papaz balığı, rahip balığı, çatal kuyruk)

 

Chromis chromis
Damselfish, Mönchsfisch, Castagnole 
  ....

Göçmen olmayan bir balıktır. 2-40 m’ler arasında bulunur.

Maksimum boyu 25 cm, ortalama yaygın boyu 13 cm.dir.

Kayalık resiflerin ve deniz çayırlarının üstünde ya da yakınında küçük sürüler oluşturur.

Küçük planktonik veya bentik hayvanlarla beslenir.

Yaz aylarında yapışkan filamentler ile karakterize yumurtalarını kayaların üzerine ve kuma döker. Erkek balık yumurtaları korur. Balıkçılığı önemsizdir. 

PATLAKGÖZ MERCAN

Dentex macrophthalmus
Large-eye dentex, Großaugen-Zahnbrasse, Denté à gros yeux
 ...
 

Ege ve Akdeniz’de dağılım gösterir.  

Bentopelajik (taban-yüzücü), okyanodromdur (okyanus-göçer). 30-500 m arasında derinliklerde rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 65 cm, yaygın uzunluğu 30 cm dir.

Kayalık ve kumluk diplerde yaşar. Genç bireyler erginleşince daha derine iner, mevsimsel sahil ve hidrografik koşullar ve yaşam döngüsü çerçevesinde derin sulara göç eder.

Balık ve kabuklularla beslenir.

Bazı balık türlerinin hermafrodit (cinsiyet değiştiren) karakterde olmalarına karşılık Patlakgöz mercan yaşamı boyunca cinsiyet değiştirmeyen gonokoristik bir türdür.


PİSİ

 

Pleuronectes platessa
European plaice, Scholle, Plie d'Europe 
  ...

Demersal (tabansal), okyanodromdur (okyanus-göçer). Acısuya girer. 0-200 m derinliklerde, genellikle 10-50 metrelerde bulunur.

Cinsel olgunluğa erişim boyu 24-42 cm, maksimum boyu 100 cm,  ortalama yaygın boyu 40 cm. dir. Kayıtlara geçmiş maksimum ağırlığı 7 kg ve rapor edilmiş maksimum yaşı 50 yıldır.

İnce kabuklu yumuşakçalar ve halkalı deniz solucanlarıyla beslenir.

Yumurtlama sürüsü oluşturur. 


KANCAAĞIZ PİSİ
(Kancaağız pisi balığı, kocaağızpisi, iripulpisi balığı, kanca ağız pisi balığı)  
 
 


Citharus linguatula
Spotted flounder, Großschuppige plaice, Fausse limande 

Akdeniz, Ege ve Marmara denizinde bulunur.  Demersal (tabansal) balık olup yüzeyden 300 m derinliğe kadar yayılır, fakat çok ender 200 m’den sonra avlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 30 cm, yaygın uzunluğu 15 cm dir.

Küçük balık ve kabuklularla beslenir.

Ticari balıkçılığı önemsizdir. 


SARDALYA
(Akdeniz sardalya balığı, ateş balığı, sardalya balığı)

 

Sardina pilchardus
European Pilchard, 
Sardine
 
11 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
 ...

Sürü oluşturan, pelajik-neritik (yüzücü), okyanodrom (okyanus-göçer) bir balık türüdür. Acı ve tatlısuya girer. 10-100 m derinliklerde genellikle 25-100 metrelerde rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 27,5 cm, yaygın uzunluğu 20 cm, maksimum yaşı 15 yıldır.

Kıyısaldır fakat açıkta 50-60 bin yumurta bırakır. Gece 25-55 ile gündüz 100 m derinlikte sürü oluşturur. Sürü gece yüzeye yaklaşır. Ticari balıkçılığı çok önemlidir.  


SARGOS 
(Sargoz, karagöz, akkaragöz, tahta balığı)   

  

Diplodus sargus sargus
White seabream, Bindenbrasse, Sar commun 
 
23 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.


 

Dilimizde Karagöz ile aynı isimlerle veya Akkaragöz, Sargos (Sargoz) olarak tanınır. 0-50 m derinliklerde bulunur.

Demersal (tabansal), okyanodromdur (okyanus-göçer). *Acı suya  girer.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 45 cm, yaygın uzunluğu 22 cm, maksimum ağırlığı 1,9 kg, maksimum yaşı 10 yıldır.

Genelde sürüler halinde bulunurlar. Taşlık kayalık, akıntılı yerleri; balıkçı barınağı, mendirek gibi yerleri oluşturan kaya dolgulu bölgelerde, batıklar dip mağaraları ve civarı gibi yerlerde yaşarlar. Bununla birlikte kırmalık, kumluk yerlerde de sıkça görülürler.

Yaşam hikayesi Karagöz ile aynıdır. Kuyruk boğumunda siyah bir leke, Karagözde bulunan iki bant yerine sargos'ta solungaç kapağının hemen arkasından kuyruğa kadar 5 siyah, 4 gri bant yukarıdan aşağı vücuduna dik olarak uzanır.

Tüm çeneleri batıcı konik ve öğütücü sert dişlerle kaplıdır. Özellikle ön dişleri koyun dişi gibi görünür. Bu dişlerle midye gibi kabuklu yumuşakçaları kırıp açabilir, kayaların üstelerini kazıyıp ekmeğini taştan çıkartabilir. Bu arada bitkilerle de beslenir. Küçük balıkları yediği de olur. Şafak öncesi zamanda çok aktif olurlar.

Hermafrodit özellikler gösterir, yani bir müddet sonra cinsiyet değiştirebilir. Üremeleri yurdumuzda suların ısınmasına bağlı olarak Nisan-Temmuz bazen de Ağustos ayları arasındadır. Yumurtalar açık suya dökülür.

 ..

 

SARIAĞIZ
(Granyoz, sarıağız balığı, sarıağız, işkine, kötek, yağlı dramos)



Argyrosomus regius
Meagre, Adlerfisch, Courbine  
  ...

Minekop ve işkine ile aynı ailedendir. Kızıldeniz’den Akdeniz’e göçmüştür.

Demersal (tabansal), okyanodromdur (okyanus-göçer). 15-300 metre derinliklerde rastlanır.
Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 230 cm, yaygın uzunluğu 150 cm, maksimum ağırlığı 103 kg dır.

İlkbahar ve yaz aylarında yumurta bırakır. Sıcaklık değişmesine bağlı olarak yetişkin ve genç bireyleri kıyı boyunca ya da kıyı ve açık su arasında göçer.

Etoburdur. Balıklar ve yüzen kabuklularla beslenirler. Ticari önemi olan balıkçılık kaynağıdır. Yetiştiriciliği yapılmaktadır. 

 Sarıağız ile Minekop arasında farklar
           
 
Minekop'a (Umbrina cirrosa) şeklen çok benzer.
Bariz ayırdedici özellikleri, balığa adını da veren ağzının içinin sarı-turuncu olması ve minekopta alt çenenin altında bulunan sorgucun sarıağızda bulunmamasıdır

SARIGÖZ
(Iskatari, sarıgöz, maviş, siyah mercan, fırtına balığı)

 

Spondyliosoma cantharus
Black seabream, Bandbrasse, Dorade 

Bentopelajik (taban-yüzücü), okyanodromdur (okyanus-göçer). 5-300 m derinliklerde rastlanır.
 
Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 60 cm, yaygın uzunluğu 30 cm, maksimum ağırlığı 1,2 kg dır.

Kumlu, çamurlu ve yosunlu (algli) tabanda bulunur. Gruplar halinde ve bazen sürü halinde dolaşır.

Et-ot-oburdur (omnivordur). Yosunlar ve küçük omurgasızlar, özellikle kabuklularla beslenir.

Önce dişi, sonra erkek olan (protogir) erseliktir (hermafrodittir). 




SARIKUYRUK
 

(Sarıkuyruk, avcı, sarıkuyruk balığı, avcı balığı, kuzu)

 

Seriola dumerili
Greater amberjack, Bernsteinfisch, Poisson limon, Bernsteinmakrele, Seriole Couronnee

50 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır. 
  ...

Genellikle 20 m (gençlikte) ve 70 m (yetişkin) derinliğinde sularda yaşayan Akdeniz'de çok yaygın kozmopolit bir türdür. Okyanodromdur (okyanus-göçer).

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 190 cm, yaygın uzunluğu 100 cm, maksimum ağırlığı 80.6 kg ve ilk cinsel olgunluğa eriştiği boy 80-127 cm dir.

Resiflerin açık denize bakan tarafını seçer. Bazen koylara girer. Gençleri küçük sürüler oluşturur ya da tek gezer.

Yetişkin bireyler pelajik türlerle beslenmeyi tercih ederken, genç bireyleri özellikle yosun ve halkalı deniz solucanları beslenen bir yırtıcı ve etçil türdür.


SİNARİT 
(Sinagrit, tongabaş, şamar)

 

Dentex dentex
Common dentex, Zahnbrasse, Denté commun

 40 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
 ...
 


Bentopelajiktir (taban-yüzücü). 0-200 metreler arasında, genellikle 15-50 metrelerde  rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 100 cm, yaygın uzunluğu 50 cm, maksimum ağırlığı 14.3 kg dır.

Genellikle 50 m derinlikte sert taban üstünde bulunur. Yetişkin bireyler tek gezer. Genç bireyler gruplar halinde bulunur. 

Balık, yumuşakçalar ve kafadan bacaklılarla beslenir. Balıkçılığı ve yetiştiriciliği yapılmaktadır.


SİVRİBURUN KARAGÖZ

 

Diplodus Puntazzo
Sharpsnout seabream, Spritzbrasse,
Sar Amuseau Pointu
 
20 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
 ...

Bentopelajik (taban-yüzücü), okyanodromdur (okyanus-göçer). Acı suya girer. 0-150 m’ler arasında, genellikle 0-60 metrelerde rastlanır. 

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 60 cm, yaygın uzunluğu 30 cm, maksimum ağırlığı 1,7 kg dır.

Taşlık zemini tercih eder ve gruplar oluşturur.  Hermafrodit (cinsiyet değiştiren) özellik gösterir.

Deniz yosunu, midye, solucanlar, yumuşakçalar ve karideslerle beslenir.  


ŞEYTAN BALIĞI 
(Züber, taşhanisi,  çakal, istire, harami, orfoz balığı)
 
 


Mycteroperca rubra
Mottled grouper 
 

Ülkemiz sularında ortalama 2-3 kilodan 10-12 kiloya kadar büyür. Güney Ege ve Akdenizde bulunur. Populasyon dağılımı en yoğun olarak Doğu Akdenizdedir. Ergin bireyler 7-8 metreden 200 metre derinliklere kadar geniş bir yayılım gösterirler. Çoğunlukla gruplar halinde yaşarlarken popülasyon yoğunluğunun az olduğu yerlerdeki bireyler ile büyük bireyler tek tek de gözlemlenebilir.

Sıcaklık stabilitesi ve akıntıya bağlı olarak sürü ve göç davranışları değişir.

Serranidae familyasındaki türler demersal balıklardır. Yani dibe bağımlı yaşayan türlerdir.

Züber türü ise ülkemiz sularında yaşayan serranid türler içerisinde dibe en az bağımlı yaşayanıdır. Belirli bir yuva/bölge alışkanlıkları olsa da zamanının çoğunu yuvanın dışında tıpkı levrek gibi gruplar halinde dolaşarak geçirirler. Özellikle kayalık bölgelerde diğer hani türlerinin de yaşam alanlarında dipten az yükseklikte yüzerler. Taşaltında da görmek mümkündür.

Oldukça yırtıcı ve avcı balıklardır. Gruplar halinde küçük pelajik balık sürülerine saldırırlar. Av sırasında su yüzeyine kadar yükseldikleri görülür. Çeşitli balıklar, kabuklu ve yumuşakçalar ile beslenirler. Hermafrodit özellikleri vardır. Su sıcaklığının 20 derece ve üzerinde olduğu aylarda yumurta dökerler. 

 ...

TAVUK BALIĞI

 


Trisopterus minutus
Poor cod, Capelan 
 

Ege  ve  Akdeniz’de  dağılım  gösterir.

Bentopelajiktir (taban-yüzücü). Göçmen değildir. 1-440 m, genellikle 15-200 metrelerde kumlu, çamurlu zeminde rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 40 cm, yaygın uzunluğu 20 cm, maksimum yaşı 5 yıldır.

Eşeysel olgunluğa erişim boyu 10-26 cm arasıdır.
Şubat-Haziran arasında 50-350 bin arası yumurta döker.

Küçük kabuklu ve yumuşakçalarla beslenir. 

   ...

TEKİR
(Tekir barbunya, tekir, tekir balığı)


 
 

Mullus surmuletus
Striped red mullet, Streifenbarbe, Meerbarbe, Rouget-Barbe De Roche
 
11 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.

Ülkemizin tüm denizlerinde bulunur. Akdeniz bölgesinde sevilen bir balıktır.

Demersal (tabansal), okyanodromdur (okyanus-göçer).
5-410 m derinliklerde rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 40 cm, yaygın uzunluğu 25 cm, maksimum ağırlığı 1,0 kg, maksimum yaşı 11 yıldır.

Sert ve yumuşak tabanda, çoğunlukla 5-60 m ve 100 m derinliklerde bulunur.

Karides, deniz solucanları, yumuşakçalar ve bentik organizmalarla beslenir.

Mayıs-Temmuz döneminde yumurtlar. Yumurta ve larvaları pelajiktir. Balıkçılığı önemlidir.  

Tekir Balığı ile Barbunya Arasındaki Farklar

  
...

TİRSİ
(Karadeniz ringa balığı, ringa balığı, tirsi) 
 
Alosa pontica
Pontic shad, Donauhering, Alose de la mer Noire


  
...

Pelajik-neritik (yüzücü), anadrom (yukarı-göçer) balıktır. Karadeniz su sisteminde 3-90 m derinliklerde yayılır. Marmara denizinde az miktarda bulunur.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 39 cm, maksimum yaşı 7 yıldır.

Mayıs-Ağustos aylarında nehirlerin üst kısımlarında yumurtlar.

Küçük balıklar, zooplanktonlar ve kabuklularla beslenir.


TRAKONYA
(Çarpan Balığı) 
 

 

Trachinus draco
Grosses Petermanchen, Grand Vive 
 

Dikenleri çok zehirli
 
...

Tüm denizlerimizde bulunur Tüm Akdeniz havalisinde: (Karadeniz-Marmara-Ege-Akdeniz-Kızıldeniz) yaşayan dikenleri en zehirli balıklardandır.

Ortalama 17-18, en çok 35-40 cm. boya erişir. Hareketsiz bir balıktır. Fakat deniz dibinde avlarına karşı çok süratlidir.

Zehiri (kendi vücut proteini) bir insanı sakat bırakabilir. 

Tedavisi için çarpılan yere 40 derecenin üzerinde ısı uygulanması ve protein yapısının parçalanmasının sağlanmasıdır.  Bu nedenle dikkat edilmelidir. Denizden çıktıktan, hatta öldükten sonra dahi dikenlerinin zehirliliği devam eder.

Özel olarak avcılığı yapılmaz. Aynı zamanda Çarpan Balığı olarak adlandırılan Trakonya, küçük balık ve kabuklularla beslenir. Kış aylarında derinlere çekilir. 


TRAL
(Traviya, Trakun, Kral balığı, İstavrit bozması)

  

               Caranx crysos
     Blue runner, Carangue coubali,
     Blaue Stachelmakrele

Yurdumuzda Akdeniz ve Egede bulunur. Mercan resifleriyle ilişkilidir. Kıyıya yakın sürüler oluşturur. 0-100 m derinliklere yayılır. Maksimum uzunluk 70 cm.(erkek), ortalama uzunluk 40 cm.dir. Maksimum ağırlığı 5 kg. Yaşam süresi 11 yıl olabilir.

Yetişkin balıklar, karidesler ve diğer omurgasızlarla beslenir. Ocak'tan Ağustos'a kadar açık denizde yumurtlarlar. Yumurtalar pelajiktir.


TRANÇA
(Altınkaş, çavuş)

 

Evynnis ehrenbergii
Meerbrasse, Pageot Rose 

Mercan ailesinden ve Fangri ile aynı türdendir. Egenin ünlü balığıdır.

Sıcak ve ılık denizlerin 20 - 25 m. derinlerinde yosun ve bitki örtülü kumluk veya taşlıklarda tek başına yaşar.

Boyu 30 - 50, en çok 75 cm. olur. Kış aylarında 150 m. derinlere iner.

Kuvvetli çenesi ve dişleriyle her türlü kabukluyu kırıp yiyebilir. Ayrıca dip hayvanları ve balıklar da besinine ek olur.

Hermafrodit, hem erkek hem de dişi karakteri gösterir. Yaz aylarında üreme yapar.

Eti beyaz ve lezzetlidir. Geçmişte aşırı avlanılması neslini çok azaltmıştır. 


UÇAN BALIK

 

(Exocoetus volitans)
Fliegender Fisch, Poissont Volan, Exocete 
 

Güney Ege ve Akdeniz'de dibe inmeden deniz yüzeyinde yaşar. Pelajik-neritik (yüzücü), okyanodromdur (okyanus-göçer). 0-20 m derinlik aralığında bulunur.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 30 cm, yaygın uzunluğu 20 cm dir.

Gümüş ve Kefal'e benzer. Bazen büyük balıklardan kurtulmak, bazen de saatte 80 km'yi bulan yüzme hızı gereği, su yüzeyinden 25 - 50 cm yükselip büyük kanatlarıyla süzülerek 2-13 saniye ve 50-250 m'lik planör uçuşları yapar.

Planktonlar, omurgasızlar ve yavru balıklarla beslenir.

Baharla yaz arasında deniz ortasında yumurtalarını yosun, ağaç dalı gibi herhangi bir şeye yapıştırarak ürer.


USKUMRU

 


(Scomber scombrus)
Atlantic mackerel, Makrelen, Maquereau Common 
 
18 cm.den küçüğünün avlanması yasaktır.
 

Genelde 25-30 cm. olan, 40 cm'e büyüyebilen, sürüler halinde yaşayan Marmara bölgesinin yerli balığıdır.

Geçmişte Karadeniz ve Ege arasında büyük göçler yapan, eti çok lezzetli bol avlanılan uskumru, şimdilerde ekolojik nedenlerle seyrek rastlanan adeta tükenmiş bir balıktır.

3  yaşında olgunlaşan dişileri 350-400 bin yumurtasını denize bırakır. Üreme devresi Şubat-Nisan arasındadır.

Canlı uskumrunun rengi gümüşi beyaz göbek ile sırtı metalik mavi-siyahtır. Yüzme kesesi yoktur. Bu, derin suda hızlı dalış veya yüzeye hızla yükselmesini sağlar. Son derece hızlı yüzücüdür. Hızlı yüzebilmek için daha fazla oksijene ihtiyacı vardır. Bu nedenle, solungaçlarının toplam yüzeyi, bütün vücut yüzeyine göre 10 kat daha fazladır.  ...

Uskumru esas olarak plankton yer. Yaz aylarında balık larvaları ve benzeri yemleri avlamak için suyun yüzeyine yakın sürüler halinde dolaşır. Buna ek olarak, yazın sahillere de yaklaşır.

Kışın derinlere iner ve yemlenme aktivitesini azaltır.

8-10 yıl yaşar. Torik ve Kofana baş düşmanıdır. Az yağlı ve kurutulmuşuna Çiroz denir.

Yaşam ortamı tekrar varolduğunda ekonomik değeri en yüksek balıklardan biridir.

Uskumru ile Kolyoz Arasındaki Farklar

 
 ...
USTURA BALIĞI
(Ustura balığı, devedişi, papağan balığı, fare balığı)  
 
 

(Xyrichthys novacula)
Pearly razorfish, Schermesserfisch, Rason
  ...

Denizel olup mercan resifleriyle ilgilidir. 1-90 m derinliklerde rastlanır.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 38 cm, yaygın uzunluğu 20 cm, maksimum yaşı 8 yıldır.

Sığ sularda bulunur. Tezdişidir (protogirdir) yani önce dişi sonra erkek olur. Eşeylerde (cinsiyetlerde) çift yapısallık (dimorfizm) vardır. 


ÜZGÜN
(Mine balığı) 

 

(Callionymus lyra)
Dragonet, Gestreifter Leierfisch, Dragonnet lyre
 
 

Dikenleri zehirli

 
...

Marmara,  Ege  ve  Akdeniz’de  dağılım  gösterir.

Tropik ve ılık bölgelerde denizin dibinde yaşayan üzgün balıklarının boyları ortalama 10-30 cm. arasındadır. Renklerinin güzelliğinden ötürü Mine balığı adıyla da tanınır.

Boyları 25 santimetre kadar olabilen bu balık; karides, yengeç, deniz kestanesi, deniz yıldızı, omurgasızlar ve yosunlar gibi çeşitli besinlerle yaşar. Sığ sulardan 300-350 metre derinliklere inebilir. Üreme mevsimleri ilkbaharda başlar, ağustos sonuna kadar devam eder. Bu süre içinde renkleri ve benekleri daha parlak ve göz alıcı olur ve çift çift gezerler. Çapları 0.8 mm. ‘den daha küçük olan yumurtalarını kıyıların yakınlarına dökerler. Yumurtaların üzerinde peteğe benzeyen şekiller vardır. Yumurtalar döküldükten kısa bir süre sonra yüzeye çıkar, on beş gün sonra çatlarlar.

Yavrular yüzeyin yakınında kalır, bir sonraki kış dibe inerler. Üzgün balıklarının erkekleri dişilerine oranla daha çabuk büyürler.

Erkeklerin yaşam süreleri beş yıl, dişilerin ise yedi yıldır. Ayrıca erkekler bir defa çiftleştikten sonra ölürler.

Üzgün balığının eti yenmez. Denizlerimizde manyat ağlarıyla tesadüfen tutulur. Etinin kıymetli olmayışı, dikenlerinin az da olsa zehirli oluşu ile herhangi bir ekonomik yönü yoktur. 


VARSAM  

 

(Echiichthys vipera)
Lesser weever, Kleines Vipermännchen, Petite vive 
 

Dikenleri çok zehirli
 
...

Trakonya ailesindendir. Kısa sağlam bir gövdeye sahiptir ve 15 cm e kadar büyür. Ortalama boy 10 cm. dir. Büyük eğimli bir ağzı, kafasına göre yüksek gözleri vardır. Birinci sırt yüzgeci üçgen ve erkek üzerinde uzun ilk omurga tamamen siyahtır. İkinci sırt ve anal yüzgeçleri neredeyse  kuyruğa kadar uzanır. Göğüs yüzgeçleri büyük ve kürek şekillidir.

Sığ kıyılardan 50 mt. ye kadar temiz kumluklarda yaşar. Deniz tabanında yalnızca başı dışarıda kuma gömülü olarak kendini gizler. Geceleri aktiftir. Kışın 150 mt. ye kadar derinliklere iner

Denizlerimizin en zehirli balıklarındandır.

Birinci sırt yüzgecindeki dikenler çok zehirlidir. Dikeninin batması halinde, dayanılabilinecek kadar sıcak su yaralı bölgeye uygulanarak zehirin protein yapısı bozularak etkisi azaltılabilir. 

YALADERMA

(Trachinotus ovatus)
Derbio, Bläuel, Palomine


Ege ve Akdeniz’de bulunur.
Pelajik-neritiktir (yüzücü). 50-200 m derinlik aralığında rastlanır. Acısuya girer.

Kayıtlara geçmiş maksimum uzunluğu 70 cm, yaygın uzunluğu 35 cm, maksimum ağırlığı 2,8 kg dır.

Sığ sulardan, açık sahillere kadar yaşar. Dipleri kum ve çamur berrak suları tercih eder. Sürü oluşturur. Küçük bireyleri sarp kayalık kıyılarda yakalanır.

Küçük kabuklular, yumuşakçalar ve balıklarla beslenir.

  ...


ZARGANA



(Belone belone)
Garfish, Hornfisch, Orphie 
 
 ...

Ilıman denizlerimizin yerli balıklarındandır.

60-70 cm., bazen de 1 m. uzunluğa varan Zargana ortalama 18 yıl yaşar.

Hamsi, Çaça, Çamuka ve Kıraça gibi küçük balıklarla beslenir.
 
Lüfer ve Kılıç balığı başlıca düşmanlarıdır. Yapısıyla gayet çevik ve süratli bir balıktır. Kendini korumak için su yüzeyine sıçrayarak da yüzebilir.

Genelde Lüfer avında yem olarak kullanılır. Eti yönünden değerlidir.

İlkbahardan sonbahara kadar üreme sürecinde 30.000-50.000 yumurta verir.  

 
 
 


  ZURNA BALIĞI
(Uskumru turnası)



Scomberesox saurus
Makrelenhecht,Balaou Atlantique

 

Ilık ve sıcak denizlerin üst düzeylerinde ve sahillerden uzakta yaşar.

Uzunlukları ortalama 50 cm'dir.

20-30'lu gruplar halinde gezer. Ege ve Akdenizde rastlanır.

Etçil bir balıktır ve sürü halindeki küçük balıklarla beslenir.

Erken ilkbahardan yaza kadar her seferinde 1.000-1.500 olmak üzere 7- 8 defa yumurta verir.

Etleri beyaz ve lezzetli olmakla beraber kütle avcılığı yapılamadığı için ekonomik değeri önemsizdir. 

  
*Acı su; Suyun tuzluluk oranının, tatlı suya nazaran biraz daha tuzlu olması, ancak deniz suyu kadar tuzlu olmaması halidir. Böyle bir durum nehir ağızları, haliçler gibi tatlı suyun, tuzlu su ile birleştiği yerlerde veya hafif tuzlu fosil akiferlerde oluşabilir. (Vikipedi)



Sayfanın hazırlanmasında yararlanılan kaynaklar 
Katkılarından dolayı teşekkürlerimizle.  
Fishbase

Digital Fish Library
ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Yayınları
E.Ü. Su Ürünleri Fakültesi Yayınları 
Prof. Akın Türker İlkyaz Ege Ü.Su Ü.Fak.   
MEGEP
ICTIOTERM  
IUCN (The International Union for Conservation of Nature) Red List
 
 



 

 
 
  Spor Spor