Salih Bahtiyar
  Adım 5
 


<< Önceki Adım Adım 5  Sonraki Adım >>

TEKNEMİZİ TANIYALIM

 


Resim 1-Teknenin Kısımları




Resim 2-Teknenin Sualtı ve Üstünden Kısımları


Resim 3 - Teknenin Önden ve Arkadan Görünümü



Resim 4-Jetski'nin Kısımları
 

Teknenin Kısımları 

Ağaç Omurga (Keel): Bütün teknenin üzerine inşa edildiği baştan kıça uzanan, tekne iskeletinin altında ve ortasında yer alan temel yapı elamanı.
Baş Bodoslama
(Stem post): Omurganın baş tarafında , teknenin başını oluşturan boyuna yapı elamanı.
Borda (Board): Tekneni su kesiminden yukarda kalan kısımları.
Döşek: Postaların omurga bağlantılarını sağlayan ara parçalar.
Draft
(Su çekimi)  (Draught): Teknenin su kesiminden omurga veya salma en alt seviyesine kadar olan mesafe.
Dümen Kovanı: Dümen milinin içinden geçtiği dikey boru.
Dümen Palası: Teknenin istenilen yönde gitmesini ve dönmesini sağlayan, kıç bodoslamaya takılan levha.
Fribord (Freeboard): 
Yüklü teknenin ortasında, su hattından ana güvertenin üstüne kadar olan yükseklik. Özgür borda yüksekliği de denir.   
Görder
: Öksüz kemerelerin iç kenar bağlantılarını sağlayan boyuna yapı elemanı.
Güverte (Deck): Teknede baştan kıça uzanan üst platform.
Güverte kaplaması: Kemerelerin üzerine çakılan ve güverteyi oluşturan parçalar.
Iskaça: Direk tabanının omurga üzerine oturduğu yuva.
Kamara (Cabin): Tekne odası.
Karina
(Bottom): Teknenin su kesiminin altında kalan dış kısmı.
Kasara (Castle): Teknenin baş,orta veya kıç kısmında oluşan güverteden daha yukarda kalan yapılar.
Kemere (Beam): Karşılıklı postaları birbirine bağlayan enine yapı elamanı.
Kıç Ayna (Transom): Teknenin kıç şeklini düzleştirmek için kıç bodoslamaya bağlanan enine yapı elemanı.
Kıç Bodoslama (
Stern post): Omurganın kıç tarafında , teknenin kıçını oluşturan boyuna yapı elamanı.
Küpeşte (Gunwale) 1) Posta başlarını birbirine bağlayan ağaç veya çelik yapı elemanı. 2) Parampetin üst kenarını çevreleyen veya puntel başlarını birbirine bağlayan ahşap kuşak.
Öksüz Kemere (Half beam): Kamara girişi,kasara, ambar ağzı gibi yapılar nedeniyle oluşan güverte bölünmelerine denk gelen kesilmiş, kısa kemereler.
Parampet (Bulwark): Yüklerin muhafazası ve insanların güvenliği için güverte üzerine dogru devam eden borda kaplamaları.
Posta (Eğri)
(Frame): Omurgaya bağlanan, üstüne kaplamaların çakıldığı enine yapı elamanı
Praçol (Paraçol): Yapı elemanlarını birbirlerine bağlamakta kullanılan ve kullandıkları yerlere göre çeşitli şekillerde yapılan bağlantı parçaları.
Sintine (Bilge): Teknenin su altında kalan iç kısmı, iç tabanı.
Su Çekimi (Draft) (Draught): Teknenin su kesiminden omurga veya salma en alt seviyesine kadar olan mesafe.
Su Hattı (Water line):
Durgun su yüzeyinin gemi bordasını kestiği ve oluşturduğu çizgi.
Su Hattı Boyu (LWL) : Su kesiminin baş ve kıç bodoslamalarla temas ettiği noktalar arasında kalan mesafe.
Su Kesimi: suyun bordayla temas ettiği hat.
Tam Boy (LOA) (Length Over All): Baş ve kıç bodoslamaların en uç noktaları arasında kalan mesafe.
Triz: İnce tahtalardan biçilmiş posta gibi görev yapan çıtalar.

Not: Terimler ve anlamları, ADEK ve Türk Loydu terminolojisine uygun kullanılmıştır.

                             Klasik bir ahşap teknenin yapı elemanları (Enine kesit)



Klasik bir ahşap teknenin yapı elemanları (Boyuna kesit)

 
Yelkenli Teknenin Kısımları 


 

 
Ana Yelken / Main Sail: Teknenin ana direği üzerindeki kanaldan direk tepesine basılan (çıkarılan)yelken.
Ana Yelken Arabası / Main Sail Traveler: Ana yelkenin helezonunu ve ufakta olsa rüzgâra giriş açısını ayarlamaya yardım eden düzenek, raylı sistem.
Baş / Fore: Teknenin üstündeki ön kısım.
Baş Istralya / Forestay: Ana direği tepesinden öne doğru geren çelik tel, arma elemanı.
Borda / Board: Teknenin dış tarafta ve su kesiminden yukarıda kalan tarafı.
Bumba / Boom: Yelkenin alt kısmının bağlandığı çubuk.
Camadan halatı / Reef: Yelkenlerin küçültülmesi için kullanılan halat.
Cenova - Flok / Genoa - Jib: Teknelerde baş ıstralya üzerinden basılan ve ana yelkene oranla daha fazla ilerletici bir güç oluşturan yelken. Eğer, alt yaka uzunluğu maksimum gerginlikte baş ıstralyadan ana direğe ya da çarmıha kadarsa buna Flok, ana direkten teknenin kıçına doğru daha uzun ise Cenova denir.
Cenova arabası / Genoa Traveler: Cenovanın helezonunu ayarlayan düzenek, raylı sistem.
Çarmık / Shroud: Direkleri yandan destekleyen çelik tel, arma elemanı.
Direk / Mast: Teknenin yelkenlerinin basılması (direk tepesine çıkarılması) için, teknenin omurgasından belli bir yüksekliğe kadar dikey olarak yerleştirilmiş, genellikle alüminyum alaşımlı bir arma elemanı.
Dümen palası / Rudder Frame: Teknelerin altında suyun akış yönünü değiştirerek teknenin dönmesini sağlayan cisim.
Förling / Furling: Cenovaların direk tepesine basıldıktan sonra baş ıstralya etrafında sarılarak toplanmasını sağlayan düzen.
Gurcata / Spreader: Yelkenli teknelerde direğin farklı yüksekliklerinde, çarmıkları iki yana (Sancak ve İskele) açan, açılı veya açısız direğe diklemesine bağlı arma elemanı.
Güngörmez yakası / Leech: Modern üçgen yelkenlerin en uzun kenarı.
Havuzluk / Well Deck: Teknede Kıç ya da orta tarafdaki oturma yeri.
Heç / Hatch: Kamara tavanından güverteye açılan kapak.
Iskota / Sheet: Yelkenlerin rüzgârı en uygun şekilde kullanmaları için rüzgâra giriş açılarının ayarlanmasını sağlayan halat.
Lumboz / Porthole: Tekne bordasına ya da kamara kenarlarına yerleştirilen pencere.
Kıç / Stern: Teknenin üstündeki arka kısım.
Kıç ıstralya / Backstay: Ana direği tepesinden geriye doğru geren çelik tel, arma elemanı.
Koç Boynuzu / Horn Cleat: Teknenin çeşitli yerlerine konulmuş halat volta etmek (halatı dolandırmak) için kullanılan parçalar.
Kurt Ağzı / Chock: İçinden halat geçmesi için teknenin baş ve kıç omuzluklarına yerleştirilen parçalar.
Küpeşte / Bulwark: Tekne omurgasından yan kısmına kadar uzanan, teknenin gövdesini ve iskeletini oluşturan tahta parçalarını bağlayan kuşak.
Mandar / Halyard: Yelkenlerin direğe basılması için kullanılan halat.
Pupa palangası / Vang : Bumba üzerindeki bir noktadan direğin alt kısmına uzanan ve yelkeni daha düz yapan palanga sistemi. Yalnızca geniş apaz ve pupa seyrinde kullanılır. Ayrıca geniş apaz ve pupa seyrinde boşu alındığı zaman teknenin dalgalarda yalpalanmasından dolayı meydana gelen bumbanın oynamasını engeller.
Salma-Maden / Keel: Yelkenli bir teknenin suyun altına doğru uzanan, yelkenle gidildiği zaman rüzgârdan dolayı tekneyi bayıltıcı kuvvetleri ve teknenin rüzgâr altına kaymasını minimuma indiren, ağırlık merkezini aşağıya çeken teknenin boyutuna ve özelliklerine göre belli uzunluklarda ve ağırlıklarda olan ağırlık.
Usturmaça / Fender: Tekneler iskeleye veya birbirlerine bağlanırken zarar görmemeler için aralarına konan, plastik ve sentetik maddelerden yapılmış, silindir veya balon şeklinde yastıklar.
Vardavela / Hand Rail: Vardavela ayaklarınin arasına gerilmiş olan çelik tel.
Vardavela ayağı (Puntel)
/
Bulwark Stanchion: İndirilmiş yelkenleri veya teknede bulunan kişilerin denize düşmelerini engellemek için güvertenin dış kenarı boyunca döşenmiş dikme parçalar.
Vinç / Winch: Bir halattaki yükü almak veya boşaltmak için kullanılan araçlardır. 
 

TEKNENİN YÖNLERİ



Tablo 1- Teknenin Yönleri

Bir teknenin ön kısmına Baş
(Forward-Fore), arka kısmına Kıç (Aft), ön kısmından ileri ufuk yönündeki alana Pruva (Ahead), kıçtan geri ufuk yönündeki alana da Pupa (Astern) denir. Pruva-Pupa hattı teknenin baş-kıç bodoslamalarını birleştiren ve tekneyi boyuna iki eşit parçaya bölen bir doğrudur. Merkez Hattı (Center line) ya da Omurga Hattı denir.

Kıçtan öne doğru baktığımızda bu doğrunun sağ tarafına Sancak
(Starboard) , sol tarafına İskele (Port) denir.

Kemere hattı teknenin ortasından geçen ve omurgasına dik olan hattır. Kemere önünde bu hattın önündeki yarım daireyi, kemere arkasında ise bu hattın gerisindeki yarım daireyi tanımlar. Kemere arkasında kıç kemere olarak da kullanılır ve kemere hattında görünen bir tekne kısaca ''kemerede'' diye söylenir.

Teknenin bir noktaya göre pozisyonu bordasına göre(iskele borda, sancak borda) söylenir. 
 
Teknenin baş ve kıç kısmında, merkez hatla(omurga hattı) 45 derecelik açı yapan, her iki tarafındaki köşelere Omuzluk denir. Bir cisim bu yönlerde tarif edilirken iskele baş omuzlukta, sancak kıç omuzlukta biçiminde söylenir. Tarif edilen cismin açısı tam 45 derece olmasa da  bu bölgedeki herhangi bir nokta aynı şekilde tarif edilir.

Bir teknede rüzgârın geldiği tarafa Rüzgârüstü, rüzgârın gittiği tarafa Rüzgâraltı denir. Rüzgârın üzerine doğru estiği sahile de Rüzgaraltı Sahili denir.

Denizde bir cismin yerini tarif ederken veya kerteriz alırken yönle ilgili terimler kullanılır.

Örneğin; bir yelkenli tekneyle manevra yaparken, manevrayı etkileyecek bir gemi belirtmek için '' rüzgaraltında gemi var'' veya bir feneri belirtmek için ''sancak baş omuzlukta fener'' denir.
 

 
 

Resim 5- Teknenin Yönleri  
 
 
TEKNEYİ YÜRÜTEN GÜÇ KAYNAKLARI

İnsan: Bir veya daha fazla kişinin gücüyle teknenin yürütülmesi.
Örneğin: Kanolar, kürekli küçük tekneler, şişme botlar gibi.

Yelken: Rüzgarın itme gücü kulanılarak teknenin yürütülmesi.
Örneğin: Yelkenli tekneler.

Motor: Benzin, dizel ya da elektrik enerjisi gücüyle teknenin yürütülmesi.
Örneğin: Gemiler, sürat tekneleri.

MOTORLAR
 
 Deniz Motorları Hakkında Geniş Bilgi İçin >> Tıklayınız 
Resim 6- Dıştan Takma Motor
DIŞTAN TAKMA MOTORLAR
Dıştan takma deniz motorları 2 veya 4 zamanlı, tek silindirliden sekiz silindirliye kadar imal edilirler.
4 Zamanlı motorlar sessiz ve çevre dostu olarak tanınırlar.
Dıştan takma motorlar bakım ve taşıma kolaylıkları, daha hafif olmaları, atak ve hızlı performanslarıyla bilinirler. Benzinli ve dizel tipleri vardır.
Resim 7- İçten Takma Motor
İÇTEN TAKMA MOTORLAR
4 zamanlı Benzinli veya dizel otomobil, traktör, kamyon, sulama motorları veya doğrudan marin tipi hazırlanmış motorların tekne içerisine montesi ve motor gücünün bir mille (şanzıman/şaft veya sadece doğrudan şaft) pervaneye aktarılması yoluyla kullanılan motor tipleridir.
Genelde büyük teknelerde kullanılırlar.
Resim 8- Kıçtan Takma Motor
KIÇTAN TAKMA MOTORLAR
İçten takma motorlara dıştan takma motorların dişli kutusu, pervane ve dümen sistemi uyarlanmış motorlardır.
 
Resim 9- Jet Motor
JET MOTORLAR
Benzinli bir motorun tahrik miline bağlanmış kapalı bir kabin içindeki turbo pervanenin suyu emmesi ve bir dar meme çıkışında yüksek basınçla sıkıştırarak dışarı itmesi sonucu, teknede hem itme gücü hem de dümen görevi yapan motor tipidir.


ELEKTRİKLİ MOTORLAR

(Akülü)

Genelde botları ve hafif tekneleri yürütmekte kullanılan, 12 veya 24 volt akü ile gürültü ve su kirliliği yapmadan çalışan motorlardır. 


 Resim 9- Elektrikli Motor

Değişik güçlerde, uzun-kısa şaft ya da şaft boyu ayarlanabilen, elle ya da ayakla hız ve/veya dümen kontrollü modelleri vardır.

Ağır kütleli olmaması, sessiz çalışması, kirliliğe neden olmaması ve fazla teferruatlı olmaması avantajlarıdır.

Büyük teknelerde sürükleme yöntemi avcılıkta veya büyük balık tutulduğunda balığın mukavemetini kırma mücadelesinde kullanılırlar. Ayrıca, ana motor arızalandığında yedek motor olarak da görev yapabilirler.
 
 
 
ÖNCEKİ SAYFA    SONRAKİ SAYFA
Anahtar kelimeler-Keywords: teknenin kısımları, teknenin kisimlari, teknenin yönleri, teknenin yonleri, dıştan takma motorlar, içten takma motorlar, kıçtan takma motorlar, jet motorlar,
 
 
  Spor Spor