Salih Bahtiyar
  Balığın Tazeliğini Anlama İpuçları
 


BALIĞIN TAZELİĞİNİ ANLAMA İPUÇLARI


   Balık Satın Alırken;
• Balığın boyuna,
Balığın tazelik özelliklerine,
Satın alınan yerin fiziki ve hijyenik şartlarına dikkat edilmelidir.

   Semt pazarları gibi belirli zamanlarda kurulan yerlerden balık alıyorsanız;
• Çevre şartlarından etkilenmeyecek, korunaklı ayrı bölümlerde su, elektrik, aydınlatma sistemlerine sahip, zemini düzgün alanlarda yapılmalıdır.
• Taze su ürünleri, soğutuculu ya da buzlu, yarı kapalı ve 0º C ile +4º C arasında sıcaklığı sağlayacak ortamlarda, dondurulmuş ve işlenmiş ürünler ise soğutuculu dolaplarda sergilenmeli ve satışa sunulmalıdır.
• Kesim ve temizleme işlemleri yapılmamalıdır.
• Satış yerinde hiçbir şekilde ahşap malzemeler kullanılmamalıdır.
• Yukarıdaki şartları taşıyor olması esas olmak kaydı ile esnaf-müşteri güvenilirliği ve devamlılığı açısından mümkün oldukça aynı yerden alışveriş yapmak daha doğrudur.

Yukarıda saydığımız kurallara uymadığından dolayı kesinlikle seyyar tezgahlardan (el arabalarından) balık satın almayınız.

DOĞAL BALIK İLE KÜLTÜR BALIĞI NASIL AYIRT EDİLİR ?

ÇİPURA: Doğadan yakalanan balığın karnı şişkin değil, düz bir şekildedir ve pullarının tamamı balığın üzerinde bulunur ve tırnağınızla kazımak isteseniz kolayca dökülmez. Derisi parlaktır. Solungaç kapağı üzerinde Kırmızıya yakın Turuncu leke çok bariz bir şekildedir.


Doğal Çipura

Kültür Çipura

Kültür Çipurasında ise balığın karnı şiş, karın duvarları yağlı ve kalın, balığın pulları dökülmüş yada kolayca dökülebilir durumdadır. Balığın derisi mat, solungaç kapağı üzerindeki kırmızımsı leke çok açık renktedir.

LEVREK: Doğadan yakalanan Levreklerin pulları daha sert bir şekilde deriye yapışmış ve tamdır. Balığın bütün pulları üzerindedir. Derisi parlak ve gözler canlıdır. Açık renklidir.


Doğal Levrek




Kültür Levrek

Kültür Levreğinde balığın sırtı koyu renklidir. Üzerindeki pullar yer yer dökülmüş olabilir. Derisi mattır.


                                 Balığın Tazeliğini Anlama İpuçları 

Her ne kadar balığın tazeliğinin anlaşılması maddeler halinde verilse de;

Temel ipucu; Balığın gözleridir.
İnsanda nasıl ki gözler yalan söylemezse, taze balık da gözlerine bakılarak tanınır.

İpucu 1- Taze balığın gözleri parlak, dışa bombeli dolgun ve şişkindir. Göz bebeği
siyah ve ak tabaka şeffaf olur.
Gözler sönük, matlaşmış veya Beyazlamışsa balık taze değildir.

İpucu 2- Taze balığın derisi gergin ve parlak olur. Taze balığa parmakla dokununca meydana gelen çukurluk anında düzelir. Bayatlamış balıklarda iz kalır.

İpucu 3- Taze balığın rengi parlak olur. Gömüşi renkli balıklar metalik parlaklıktadır. Balık tezgahlarında sürekli tuzlu su serpildiği için taze olmayan balık da parlak görünümde olabilir. Yanılgıya düşmemek için İpucu 2 yi uygulamanızı öneririz.

İpucu 4- Taze balığın solungaçları canlı Kırmızı olur. Balık bayatladıkça bu renk değişir ve soluklaşır.

Resim Ekleme
 

İpucu 5- Taze balıkta doğal yosun ve deniz kokusu vardır. Bayatlamaya başlayınca asit kokusu yaymaya başlarlar.

İpucu 6- Pullu balıkların pulları tazeyken vücuda sıkıca yapışıktır. Elimizi kafadan kuyruğa doğru sürtünce pulların gelmemesi gerekir.

İpucu 7- Taze balık suya bırakıldığında dibe çöker. Bayat balık suya atılınca dibe batmaz, ortada veya yüzeye yakın bir yerde kalır.

BALIKLAR HAKKINDA BİLMENİZDE YARAR OLAN İPUÇLARI  

Balığı buzdolabında uzun süre saklamayın.

 Aynı gün yemeyeceğiniz ve buzdolabında bekleteceğiniz balıkları dilimlemeyiniz ve hava almaz bir kap içerisinde saklayınız. Dilimlenmemiş balığın derisi etini bakterilerden korur, bozulmasını engeller. Hem de lezzetinin korunmasını sağlar. 

 Balığı temizlerken, fileto çıkartırken kör bıçak kullanmayın.
 
 Lipsos, İskorpit, Trakonya gibi zehirli dikenleri olan balıkları balıkçınıza temizletin.
 
 Balığın pullarını bıçağın tersiyle değil, kaşıkla temizleyin, böylece etrafa saçılmaz.
 
 Balığı eski bez peçete veya kağıt üzerinde temizlerseniz suyu çekilmiş olur.
 
 Balığı pişirmeden önce bol suyla yıkayıp tuzladıktan sonra 15 dakika kadar kevgirde süzülmeye bırakın.
 
 Balık kokusunu gidermek için ellerinizi limonlu suyla yıkayın.
 
 
 Balığı pişirirken içine limon ilave etmeyin.
 
 Balığı çok kızgın yağda kızartın, yağın sıçramaması için tavanın içine birkaç küçük ekmek parçası atın.
 
 Tava yaparken balıkların birbirine değmemesine özen gösterin.
 
 
 Midyeler denizin filtreleridir ve bu görevi yaparken ağır metalleri etlerinde biriktirirler. Bu nedenle özellikle dubalara ve demir iskele ayaklarına yapışmış midyeleri koparıp yemeyin.

 Balığın lezzeti yağlı olmasıyla doğru orantılıdır. Balığı mevsiminde, yani yağlı olduğu zamanlarda tercih ediniz.


Balık için söylenmiş bir söz vardır;
"Balığın iyisi yenildikten sonra elden yağı ve kokusu yıkamakla bile zor çıkanıdır." 

 Balık temizletir veya temizlerken, alttaki resimde okla işaretlenmş Böbrek kısmını (Sırtına yakın boydan boya koyu renkli bölge) mutlaka bir bıçak ucu, çay kaşığı, çatal-kaşığın sapının ucu gibi bir malzemeyle boydan boya iyice kazınarak temizlenmesine dikkat ediniz.

Temizlenmemiş böbrekle pişen balığın lezzetinde bozulma, uzun süreli dondurulmuş saklamalarda da balığın tümden bozulmasına neden olur. 


 



BALIK TAKVİMİ

Tüm balıklar, üreme mevsimleri yaklaştıkça, üreme mevsimlerinde ve yumurta döktüklerinin ertesi aylarda vücut yağlarını kaybederler. Balığın lezzeti yağlı olmasıyla doğru orantılı için, bahsi geçen zamanlarda balıklar lezzetsiz olur.

Klasik ve klişeleşmiş balık takvimleri yerine, balıkların üreme zamanlarını öğrenerek mevsime uygun yenilebilir balığı seçebiliriz.

İstisna bazı türler hariç, genel olarak tüm balıkların yumurtlama mevsimleri ilkbahar ve yaz başlarıdır. Bu dönemlerde balık avlama yasakları yürürlüktedir.

Bu ipuçlarından yola çıkarak, avlanma yasağı olan zamanlarda balıkların lezzetli olmadığı gerçeğine de ulaşmış oluruz.

Deniz ve Tatlısu Levreği, Sudak, Alabalık ve Somon kış ayları ve ilkbahar başlarına yakın zamanlarda üreme dönemine girerler. Bu dönmelerde bu balıklar için lezzetsizdir diyebiliriz.

Diğer deniz ve tatlısu balıkları Ekim ayı başlangıcından, Şubat ayına kadar lezzetli kabul edilebilir.

 

 

Ayrıca, soğuk suda balıklar daha yağlı olurlar. Bu nedenle kışın yukarıda adları sayılan balıklar hariç, diğer balıklar suların soğuduğu kışın diğer zamanlara göre yağlı olurlar.

Çiftliklerde üretilen kültür balıkları yukarıda anlatılanlardan istisnadir.  Neden Kültür Balığı

 

Balık Sistematiği
Balık Anatomisi 
DENİZ BALIKLARI
TATLISU BALIKLARI
Türkiye Balık Haritası
Türkiye'nin Endemik ve Egzotik Alabalıkları
Dünyanın En Büyük Balıkları
Köpek Balıkları
Balıklarda Göç Hareketleri
Balıklarda Tatlı Ve Tuzlu Su Arasında Göç
Balık Stoklarındaki Artış ve Azalışlar
Hava Soluyan Balıklar  
Zehirli Balıklar  
Su Ürünlerinden Kaynaklanan Zehirlenmeler  
Neden Kültür Balığı?
Ne Kadar Sıklıkla Balık Yemeliyim?
Balıkların Besin Değerleri    
Balık Fileto Nasıl Çıkartılır?
Tilapya Balığının Ekonomik ve Besin Değerleri 
İnci Kefali
Balinalar Balık mı?

 

 

 

Anahtar Kelimeler-Keywords: balığın tazeliği nasıl anlaşılır, balığın tazeliğini anlama, baligin tazeliğini anlama, taze balik, balık fileto,balık fleto, balık filetosu, fileto balık, balık takvimi, balik takvimi, balık yeme mevsimi, balıkların yenilme zamanları, balığıntazeliğinasılanlaşılır, doğal balık ile kültür balığı nasıl ayırt edilir, doğal balık ile çiftlik balığı arasındaki farklar nedir,balığın tazeliğini anlama, taze balık nasıl anlaşılır, fileto yapmak, fileto çıkarma, balik,
 
 
  Spor Spor